Di tích lịch sử Tháp Bình Lâm
Tháp Bình Lâm là công trình kiến trúc nghệ thuật Chăm nằm trong quần thể di tích Thành Thị Nại có Niên đại nửa đầu thế kỷ XI. Tháp cao đồ sộ, khoảng 20m, tuy đã bị huỷ hoại các chi tiết phía trên khá nhiều bởi thời gian, nhưng tổng thể ngôi tháp vẫn ánh lên qua màu gạch vàng một vẻ đẹp trang nhã và thành kính. Tháp có 3 tầng, bình đồ vuông, thân tháp không lùn, không nặng nề, cân đối với hai tấng phía trên. Hai tầng phía trên cũng được thu nhỏ dần một cách đều đặn.
Như các tháp Chămpa khác, một trong những yếu tố trang trí kiến trúc đặc biệt nhất và cũng đẹp nhất ở Bình Lâm là các cửa giả nhô ra ở khoảng giữa các mặt tường của thân tháp. Thế nhưng, mặc dầu vẫn làm theo cấu trúc truyền thống, các cửa giả ở Bình Lâm lại hiện ra, dưới một bức tranh điêu khắc, như một ngôi tháp đầy kỳ ảo. Mỗi cửa giả là một cấu trúc ba thân kế tiếp nhau nhỏ dần từ trong ra ngoài. Mỗi thân đều có hai phần: hai cột ốp bên dưới và hòm hình mũi giáo bên trên. Cả ba thân cửa cửa giả đều như mọc lên từ một nền vuông chung phía dưới được trang trí bằng các hình sư tử, hoa lá và các hình áp.
Ngoài các cửa giả như mọi tháp Chăm khác, mặt tường bên ngoài của tháp Bình Lâm cũng được trang trí bằng hệ thống các cột ốp, nhưng có điểm khác biệt là đường rãnh ở cột ốp không tách cột ốp thành một đôi cột đứng song đôi, không còn hoa văn phủ kín bề mặt cột ốp và vòng đai bao quanh khung trang trí nằm giữa các cột ốp. Do đó, về mặt nào đó, nếu đem so với các tháp Chăm thuộc phong cách Mỹ Sơn A1, tháp Bình Lâm không duyên dáng, thanh tú và rực rỡ bằng. Thế nhưng, chính việc mất đi các hoa văn trang trí trên mặt tường lại làm tăng độ khỏe và chắc cho các thành phần kiến trúc và góp phần làm nổi bật nhưng hình tượng điêu khắc chính. Có thể nói Bình Lâm là sự kết hợp hài hòa và thành công giữa kết cấu kiến trúc và yếu tố trang trí kiến trúc.
Đường vào Tháp Bình Lâm - Phước Hòa (Ảnh: Hồng Thắm)
Ngày 16/12/1993, Bộ Văn hóa-Thông tin đã ký quyết định số 2015-VH/QĐ công nhận Tháp Bình Lâm là Di tích Lịch sử Văn hóa – Kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia.
Ngoài ra, xung quanh tháp còn có một số di tích, cổ vật đã khai quật được như: Linga bằng đá ba phân (vuông, bát giác, tròn), phần tròn ở phía trên cùng có đường kính khoảng 0.9m. Tượng Garuda cao 1,6m tạc ở tư thể đứng nhìn thẳng, hai tay co lại và xòe bàn tay ở ngang vai. Hai tác phẩm này thuộc phong cách Chánh Lộ (đầu thế kỷ XII) và hiện đang được trưng bày trong khuôn viên chùa Thiên Trúc, tọa lạc ở vị trí không xa tháp Bình Lâm.
(St)
Ngày đăng: 13/06/2023 - 15:26